طرح يک گفتمان

دفتر نشر وتولید آثار فرهنگی امین اله بخشی مشکول از طرح گفتمان اتیک و اخلاق خبر داد واز زبان امین اله بخشی مشکول چنین گزارش نمود.من از ماه ها پیش کتاب کوچک وکم حجم نقصان معنا  اثر آلژیر داس ژولین گرمس را در کتابخانه خود داشتم.خارخاری برای مطالعه آن داشتم  اما به دلیل مشغله های ذهنی فراوان فرصت آن را پیدا نمی کردم که آن اثر را مطالعه کنم اما حدس می زدم که این کتاب باید کتاب مهمی باشد.این کتاب را حمید رضا شعیری از زبان فرانسه به نثر زیبای فارسی ترجمه کرده است.به هر حال این روز ها اندک فرصتی به من دست داد که صفحاتی از این کتاب را مطالعه کنم اما هنوز مطالعه این اثر را به پایان نرسانده بودم که گفتمانی تحت عنوان اتیک که در مقابل اخلاق قرار می گیرد نظر مرا جلب کرد.مخصوصا توضیح عالمانه مترجم در هامش این اثر مرا بر آن داشت که پیرامون این موضوع دقیق شوم.وپس از مدت ها اندیشه سر انجام به این نتیجه رسیدم که موضوع بسیار مهمی است اولا اینکه با موضوع اراده معطوف به آزادی نیچه منطبق است و موضوعی است که درباره آن پژوهشی  جدی در ادبیات فارسی صورت نگرفته است حال آنکه ادبیات پر بار ما مخصوصا درعرصه معاصر شعر و نثر از این موضوع گرانبار است .ومی تواند به تحقیقی مفصل ودراز آهنگ بدل شود.

اتیک چیست

حمیدرضا شعیری در هامش ترجمه خود از کتاب نقصان معنا اثر گرمی درباره اتیک چنین سخنی دارد.Etiqueیا توانش مرامی_مسلکی نوعی توانش است که در شکل گیری نظام ارزشی،دیگری را در محوریت قرار می دهد.به همین دلیل در تعریف آن از واژه دیگر پنداری هم استفاده شده است.معنای اتیک معنایی است که فراتر از کنش وکنشگر،دلالت بر ایده آلی فردی،بینا فردی یا جمعی دارد.پس کنش نیست که معنای اتیک را شکل می دهد ؛بلکه اتیک ارزشی است که به واسطه مرکزیت دیگری،سبب بروز کنشی می گردد.به عقیده ژاک فونتنی،هر مسئله ارزشی به محض اینکه به توصیف وپاسداریاز ارزشی به خاطر دیگری ودر رابطه با او منجر شود،مسئله ای اتیک است.

فرق اتیک و اخلاق

فرق مهم اخلاق و اتیک در این است که اخلاق با باید ها و نباید ها سرو کار دارد ،در حالی که اتیک با خواستن وارده مرتبط است.مثال بسیار ساده ای می تواند روشن کننده این مفهوم باشد:نمی گذارم اینجا کسی ضعیف کشی کنه.گفتمانی اتیک است که نه بر اساس جبر،بلکه بر اساس اراده وبه خاطر گرفتن حق دیگری ابراز شده است.هماطوری که پل ریکور هم بر این نکته تأکید دارد که اخلاق از بیرون بر کنش‌گر تحمیل می گردد;